05/11/2011 20:25:46
Een geval van geschiedvervalsing
Het is een vreemde gewaarwording om een boek te lezen over de geschiedenis dat voor een deel is gebaseerd op valse bronnen. Het gaat hier om een boekje, geschreven in 1861 door Pietro Martini en heruitgegeven in 2009 in modern Italiaans, dat gaat over de geschiedenis van de arabische invallen vanaf 710 na Christus in Sardinië. Natuurlijk is deze geschiedschrijving enigszins gedateerd maar de overige bronnen waar de schrijver gebruik van maakt zijn oorspronkelijke arabische geschriften en als zodanig wel degelijk valiede bronnen. Het is natuurlijk zuur dat een zo fundamenteel werk van een gestudeerd man achteraf voor een deel op vervalsingen blijkt te steunen, en het maakt het lezen er niet makkelijker op.
Storia delle invasioni degli arabie delle piraterie dei
barbareschi in Sardegna
In de vervalsingen werden historische figuren genoemd die koningen van Sardinië zouden zijn geweest, er werd geschreven over een zeventig jarige overheersing door de arabieren, maar vooral werd in detail uit de doeken gedaan hoe de Sarden de Arabieren heldhaftig van het eiland verdreven.
De vervalsing van de documenten in die periode stond niet op zichzelf, ook bronzen beeldjes van de Nuraghe tijd werden vervalst en verkocht of geschonken aan het archeologisch museum tot groot verdriet van de eerste archeologen die zich bezig hielden met de prehistorie 1. De negentiende eeuw was de eeuw waarin methodisch wetenschappelijk onderzoek een enorme ontwikkeling doormaakte, maar het was ook de eeuw waarin men zocht naar het heroïsche verleden, de periode van de romantiek, en dit maar al te graag wilde vinden. Voor een man als Schliemann was dit bijvoorbeeld de vondst van Troye, voor de Sardijnen een verleden van moedige krijgers in de bronstijd, de verbeten strijd van Hampsicora tegen de Romeinen en de heroïsche figuur van de vrouw die de Sarden tegen de Spaanse Aragonezen leidde, Eleonora van Arborea. Met haar dood ging ook voor velen voor altijd de onafhankelijkheid van de Sardijnen verloren. Ook nu nog leven deze sentimenten onder een deel van de bevolking, in stand gehouden door een ethnisch-historisch besef van een eigen specifieke identiteit. Met de opkomst van de nieuwe media zoals internet, en de social media zoals facebook, bereiken veel van de van oorsprong negentiende eeuwse theorieën over het heroïsch verleden nog steeds een breed publiek.
Aan het eind van de negentiende eeuw werden de documenten die gebundeld waren in de Carte d'Arborea ontmaskerd als vervalsingen en werd het archeologisch museum ontdaan van alle vervalsingen die in de loop van de decennia hun weg hadden gevonden naar de zalen, al dan niet op basis van de vervalste documenten. De vroege periode van de Giudicati werd weer in het duister gehuld en werken zoals die van Pietro Martini raakten in de vergetelheid tot ze door een opmerkzame uitgever weer afgestoft werden. Voor een historicus of archeoloog kan het nog steeds interessant zijn oude historische werken opnieuw te lezen, maar dan met de ogen van een moderne wetenschapper.
